Fizyka LO Turek
Start
Nauczyciele
Nauczanie
Konkursy
Ciekawostki
Aktualności
Astronomia
Struktura materii
Doświadczenia domowe
Testy z fizyki
Spis treści i wyszukiwarka
Hosted by:
W kręgu fizyki LO Turek
« Poprzednia  Następna »
Czy wiesz, że..
gejzer
Gejzery
W niektórych rejonach świata na przykład w Islandii lub Kamczatce występują gejzery. Są to gorące źródła wyrzucające gwałtownie na dużą wysokość gorącą wodę i parę wodną. Woda zbierająca się w długim, krętym kanale gejzera ulega ogrzaniu i przegrzaniu, tzn. osiąga temperaturę znacznie wyższą od normalnej temperatury wrzenia. Temperatura wrzenia bowiem wzrasta wraz ze wzrostem ciśnienia. Gdy temperatura wrzenia zostaje osiągnięta, część wody zostaje wypchnięta do góry i wydostaje się na zewnątrz. W wyniku gwałtownego spadku ciśnienia przegrzana woda zamienia się w parę wodną. Strumień pary wodnej i wrzącej wody wzbija się wysoko w powietrze. Po eksplozji woda ponownie zaczyna wypełniać kanały. Cykl powtarza się w regularnych odstępach.

Krzywa Wieża w Pizie
Utrzymanie równowagi
Aby stojące ciało nie przewróciło się pionowa prosta przechodząca przez środek ciężkości tego ciała (środek masy) nie może wyjść poza jego podstawę (zobacz doświadczenie Równowaga ciał, umieszczone w dziale "Doświadczenia domowe"). Również człowiek stojąc musi tak ustawiać ciało aby pionowy rzut środka ciężkości nie opuścił obszaru kontaktu stóp z podłożem.

Przeciążenie
Przeciążenie jest to stan w jakim znajdują się ciała podczas gwałtownych przyspieszeń lub szybkiego ruchu obrotowego. Występuje to przy starcie windy do góry, hamowaniu windy jadącej w dół, przy starcie rakiet kosmicznych i gwałtownych ewolucjach pilota samolotu. Jest to szkodliwe dla człowieka gdyż następuje odpłynięcie krwi z mózgu, następuje chwilowa utrata zdolności widzenia lub nawet utrata przytomności. Do przeciążeń człowiek może się przyzwyczaić i dlatego kosmonauci i piloci w czasie przygotowań poddawani są przeciążeniom.

Naczynie Dewara
Naczynie Dewara (diuar) jest to naczynie gwarantujące dobrą izolację cieplną. Służy ono do przechowywania substancji o temperaturach różniących się od temperatury otoczenia. Jest to naczynie szklane lub metalowe, o podwójnych ściankach, pomiędzy którymi wypompowane zostało powietrze aby utrudnić przepływ ciepła przez przewodnictwo i przez konwekcję. Powierzchnie wewnętrzne ścianek diuarów są posrebrzone, aby zredukować przepływ energii także w postaci promieniowania. Naczynia Dewara stosuje się w gospodarstwie domowym (termosy), przemyśle i laboratoriach naukowych (do przechowywania skroplonych gazów). Do przechowywania ciekłego helu (gaz o najniższej temperaturze skraplania wynoszącej -269°C czyli zaledwie 4 kelwiny) używa się podwójnych naczyń Dewara, przy czym naczynie z ciekłym helem zanurzone jest w większym naczyniu z ciekłym azotem.

Izolacyjne właściwości powietrza
Podobną izolację cieplną stosujemy w podwójnych szybach w oknach, czy też w materiałach budowlanych - cegły dziurawki lub pustaki, gdzie jest uwięzione powietrze. Zimą ptaki stroszą pióra w mroźny dzień. W kuchni używamy puchate rękawice do zdejmowania gorących naczyń. Zimą nosimy ciepłe kożuchy. Niestety one nie "grzeją", ale jedynie zapobiegają stracie ciepła.
Rezonans - katastrofy mostów
Jeśli jedno ciało drgające przekazuje rytmicznie drgania drugiemu o tym samym okresie drgań to drgania drugiego ciała są coraz większe. Dlatego też przechodząc przez jakiś most dużą grupą, nie należy iść tzw. równym krokiem, gdyż rozkołysany most może ulec zerwaniu lub załamaniu. Odnotowano kilka tragicznych wypadków gdy nie tego nie stosowano. Most w pobliżu Manchesteru załamał się pod rytmicznymi krokami zaledwie 60 ludzi. Również batalion piechoty, przechodzący przez most w Anges we Francji, zlekceważył ten rozkaz, wskutek czego most runął. Zginęło 280 żołnierzy.
wieża ciśnień
Wieże ciśnień
Wraz ze wzrostem wysokości słupa cieczy wzrasta ciśnienie, zwane ciśnieniem hydrostatycznym. Znalazło to zastosowanie w stosowanych dawniej wieżach ciśnień. Pompy zasilane maszynami parowymi tłoczyły wodę na górę wieży. Woda dochodziła do wszystkich pięter budynku, gdy zbiornik z wodą znajdował się powyżej wysokości budynku. Obecnie wydajne pompy utrzymują wodę pod ciśnieniem, co umożliwia jej dojście na najwyższe piętra budynków.

Ciśnienie atmosferyczne
Ciśnienie atmosferyczne wynosi 100 000 N/m2. Oznacza to, że na każdy centymetr kwadratowy działa siła równoważna ciężarowi odważnika o masie 1 kilograma. Mimo tak dużej wartości nacisk powietrza nie niszczy przedmiotów i ciał, na które oddziałuje, bowiem wszystkie puste przestrzenie są też wypełnione powietrzem i następuje równowaga. Ciało człowieka tak jest zbudowane, że równoważy ciśnienie atmosferyczne i nie odczuwamy go. Odczuwamy jedynie jego zmianę. Jeśli człowiek znalazłby się w otwartej przestrzeni kosmicznej bez skafandra, gdzie nie ma ciśnienia atmosferycznego nastąpiłoby rozerwanie ciała na skutek działania wewnętrznego ciśnienia.

Duży hałas
Przebywając w pomieszczeniu gdzie jest duży hałas lub podczas wystrzału z armat aby nie uszkodzić błony bębenkowej ucha należy otworzyć usta. Następuje wtedy wyrównanie ciśnienia, gdyż ucho połączone jest przewodami z jamą ustną. Dziś w pomieszczeniach, w których jest hałas zakłada się stopery czyli nauszniki tłumiące dźwięk.

Ucho w czasie zmiany wysokości
Jeśli szybko jedziemy windą lub wjeżdżamy do góry serpentynami samochodem czujemy nacisk na błonę bębenkową ucha. Aby zlikwidować nieprzyjemne uczucie należy przełknąć ślinę. Wyrównuje się wtedy ciśnienie i odczuwamy ulgę.
napromieniowanie żywności
Konserwowanie żywności
Niektóre artykuły spożywcze są konserwowane przez poddawanie ich działaniu promieni gamma. Napromieniowanie niszczy grzyby, bakterie, larwy, insekty i wirusy. Przedłuża to znacznie przydatność do spożycia, gdyż opóźnia procesy rozkładu. Dla przykładu pokazano truskawki pochodzące z jednego zbioru, po lewej nie poddane napromieniowaniu oraz po prawej naświetlone promieniowaniem gamma. Różnica ujawnia się już w ciągu kilku dni. Technika ta jest stosowana również w konserwacji dzieł sztuki, a także w etnologii i archeologii.

« Poprzednia  Następna »
Czy wiesz, że..