Fizyka LO Turek
Start
Nauczyciele
Nauczanie
Konkursy
Ciekawostki
Aktualności
Astronomia
Struktura materii
Doświadczenia domowe
Testy z fizyki
Spis treści i wyszukiwarka
Hosted by:
W kręgu fizyki LO Turek
Następna »
Czy wiesz, że..
atom wodoru
Rozmiary atomu wodoru
Wyobraźmy sobie model atomu wodoru w powiększeniu 1015 (milion miliardów) razy). Wówczas jądrem byłaby kulka o średnicy około 1m, zaś kulka modelująca elektron krążyła by po okręgu o promieniu 100km.

Gęstość jądra atomowego
Gęstość jądra jest bardzo duża. Jej średnia wartość wynosi 2*1014g/cm3. Wyobraźmy sobie kulę 11 gram ołowiu. Gdybyśmy mieli taką samą kulę, która byłaby jądrem czyli mieszaniną protonów i neutronów to ważyła by 200 miliardów ton. Niewiele mniejszą gęstość mają gwiazdy zbudowane z samych neutronów zwane gwiazdami neutronowymi.
transformator
Buczenie transformatora
Podczas magnesowania niektórych substancji następuje zmiana długości i kształtu ferromagnetyka. Zjawisko to nazywa się magnetostrykcją. Wynika to ze zmiany granic domen czyli obszarów stałego namagnesowania ferromagnetyków. Jeśli będziemy magnesować i rozmagnesowywać przetwornik niklowy z dużą częstotliwością to powstaną wtedy ultradźwięki. Można to zaobserwować w transformatorach zasilanym prądem sieciowym. Częstotliwość zmian prądu sieciowego wynosi 50 Hz, czyli w ciągu jednej sekundy następuje 50 pełnych zmian napięcia i natężenia. Tyle samo razy zmieniają się rozmiary i rdzeń drga wydając charakterystyczne "buczenie". Można temu zapobiec, używając stali zawierającej 6,5% krzemu.
burza
Napięcie i natężenie prądu burzy
W czasie burzy napięcie pomiędzy Ziemią a chmurą dochodzi do 100 000 000V. Prąd płynący w błyskawicy ma natężenie w szczycie około 10 000A a czasami i więcej.
Zwykła letnia burza wyzwala energię o mocy trzynastokrotnie większej niż energia bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę, której ładunek odpowiadał 20 000 ton TNT (trotylu - trójnitrotoluenu).

Nadprzewodniki
W bardzo niskich temperaturach, w niektórych substancjach występuje zjawisko gwałtownego zaniku oporu. Ciała te stają się nadprzewodnikami, a ich opór właściwy jest praktycznie równy zeru. W nadprzewodniku, znajdującym się w temperaturze poniżej krytycznej, raz wzbudzony prąd będzie krążył nieskończenie. Obecnie znamy już materiały mające własności nadprzewodzące w temperaturach wyższych od temperatury ciekłego azotu (wyższe od temperatury 80K). Trwają poszukiwania tanich substancji nadprzewodzących w temperaturze pokojowej.

Wykorzystanie pomiaru gęstości
Pracownicy browarów, gorzelni i mleczarni wykorzystują pomiary gęstości do kontrolowania jakości swoich wyrobów. Do pomiaru gęstości cieczy służy przyrząd zwany areometrem. Na podstawie pomiaru gęstości można określić czy dolano wody do mleka lub jakie jest stężenie alkoholu. Można tak wycechować areometr by wskazywał procent zawartości alkoholu w roztworze wodnym, nazywamy go wtedy alkoholometrem. Geolodzy wykorzystują natomiast pomiary gęstości do określania rodzaju skał. Z tych informacji korzystają budowniczowie, którzy muszą obliczać masę wykorzystywanych w budowli materiałów i zdecydować, czy grunt wytrzyma ciężar budynku.

Siły spójności i przylegania
Siły działające między cząsteczkami tego samego ciała nazywa się siłami spójności. Skutkiem ich działania jest na przykład kulisty kształt kropli (kula ma najmniejszą powierzchnię ze wszystkich brył o tej samej objętości). Siły działające między cząsteczkami różnych ciał nazywają się siłami przylegania. Szkło jest "mokre", bo siły przylegania między cząsteczkami szkła i wody są większe od sił spójności między cząsteczkami wody.

Sklejanie przedmiotów
Sklejanie dwóch części przedmiotu opiera się na wykorzystaniu sił przyciągania międzycząsteczkowego. Cząsteczki sklejanego przedmiotu przyciągają cząsteczki kleju (klej musi być odpowiednio dobrany), a te z kolei przyciągają się między sobą. Klej składa się z substancji która wysycha, czyli szybko z cieczy tworzy się ciało stałe.
Sprawność człowieka
Gdy człowiek biegnie, to tylko 25% energii chemicznej jego mięśni przekształca się w energię kinetyczną. Reszta przemienia się w energię cieplną. Czyli sprawność człowieka podczas biegu wynosi 25%.

gepard
Najszybszy ssak
Najszybszym na świecie ssakiem jest gepard. Potrafi on biegać nawet z prędkością 110km/h. W ciągu dwóch sekund przyspiesza od zera do 70km/h.

Zasada słyszenia
Ucho ludzkie wychwytuje dźwięki dzięki temu, że zmiana ciśnienia powietrza zmusza do drgania błonę bębenkową. Czym dźwięk jest głośniejszy, tym drgania są większe (natężenie dźwięku jest wprost proporcjonalne do kwadratu amplitudy fali). Podczas silnego huku aby zapobiec uszkodzeniu błony bębenkowej należy otwierać szeroko usta, bowiem jama ustna jest połączona z uchem i następuje wyrównanie ciśnienia i mniejsze drgania błony.
Nie wszystkie zwierzęta odbierają dźwięki podobnie jak ludzie. Koniki polne "słyszą" nogami. Węże nie mają uszu, nie słyszą więc dźwięków przenoszonych przez powietrze, a tylko dudnienia gruntu. Ryby zaś słyszą całym ciałem. Owady nie wydają dźwięku z gardła, a jedynie "brzęczą" skrzydłami
kaczor - muzykant
Rozstrajanie instrumentów
Gitarzyści w czasie występów na estradzie bardzo często muszą stroić gitary, ponieważ ich metalowe struny ogrzane np. światłem reflektorów rozszerzają się, co powoduje rozstrajanie instrumentów.

Echo i pogłos
Echo słyszymy jeśli ucho rozróżni dwa dźwięki następujące po sobie: wysłany ze źródła i odbity od przeszkody. Aby to zaszło czas musi być dłuższy niż 0,1 sekundy ponieważ taka jest rozdzielczość czasowa ucha. Przeszkoda odbijająca musi więc znajdować się dalej niż 17 metrów. Jeśli odbicie następuje od przeszkody bliższej dźwięki się zlewają i mamy pogłos. Pogłos zniekształca odbierane dźwięki i powoduje zmęczenie i rozdrażnienie. Dlatego też sale koncertowe i widowiskowe wyłożone są materiałami pochłaniającymi dźwięki.
echolokacja
Echolokacja
Ultradźwięki mają zastosowanie w urządzeniu echolokacyjnym, zwanym sonarem (inaczej hydrolokatorem), które wykorzystywane jest do poszukiwania ławic ryb, mierzenia głębokości i badania dna morskiego. Ultradźwięki mają dużą częstotliwość, więc ich długość jest bardzo mała (w wodzie długość fali jest mniejsza od 7cm) więc trudno zachodzi dyfrakcja czyli ugięcie fali i łatwiej jest rejestrować fale odbite (dźwięki słyszalne mają większą długość i bardziej się uginają i dlatego ich się nie stosuje). Również delfiny stosują ultradźwięki do echolokacji co ułatwia im poruszanie się w głębinach mórz.
nietoperz
Echolokacja nietoperza
Nietoperze potrafią wysyłać i odbierać ultradźwięki, czyli fale akustyczne o częstotliwości większej niż 20 000Hz (takich dźwięków nie słyszy człowiek). Wykorzystują je do orientacji w terenie (podobnie jak echolokacja). Jeżeli fala ultradźwiękowa natrafia na owada to następuje ugięcie (dyfrakcja) fali na owadzie i nietoperz rejestruje powracającą falę wtórną kulistą i lokalizuje swoją zdobycz.

polaryzacja
Polaryzacja światła
Światło to fala elektromagnetyczna, która polega na rozchodzeniu się zmian pola elektrycznego i magnetycznego. Wektory tych pól są prostopadłe do kierunku rozchodzenia się. Jeżeli drgania pola elektrycznego są w jednym kierunku to taką falę nazywamy spolaryzowaną, jeśli drgania są w różnych kierunkach to niespolaryzowaną. Światło można spolaryzować w niektórych kryształach np. w krysztale kwarcu, lub substancjach wykonanych z polimerów zwanych polaroidami. Nasze oko nie potrafi odróżnić czy światło jest spolaryzowane czy też nie, jest to nam niepotrzebne. Takie możliwości mają pszczoły. Pomaga im to orientować się w terenie. Światło rozproszone w chmurach jest częściowo spolaryzowane. Pszczoły rejestrują stopień polaryzacji światła i nawet w czasie pochmurnych dni orientują się według Słońca.

Następna »
Czy wiesz, że..